Verklarende woordenlijst

Verklarende woordenlijst met literatuurlijst en bezochte websites

* Zimmermann en Tomlinson (1976) gebruiken de term meristeemkap, die werd bedacht om de zone van procambium-vorming aan te duiden. Het primaire verdikkingsmeristeem is verantwoordelijk voor de toename van de breedte van de stengel en de verlenging van de jonge stengel. Bij de meeste monocotylen zoals palmen en bananen met een vergelijkbare groeiwijze, is het procambium afkomstig van twee bronnen: het apicale meristeem van de scheut en de meristeemkap.

Trachycarpus fortunei, hier is het topmeristeem omgekeerd schotelvormig en is het begin van elk nieuw blad of elke nieuwe bloemstengel die wordt gevormd. Deze groeit vanuit het centrum van de stengel omhoog en drukt de reeds gevormde bladeren of bloemstengels steeds verder naar de rand van de stengel
Foto: Raimund Aichbauer

** Palmen (Washingtonia, Roystonea, Hyophorbe of Gastrococos) vergroten hun stamdiameter door middel van deling en vergroting van het parenchymatisch grondweefsel, zonder echte secundaire groei (productie van secundaire vaatstrengen – secundaire xyleem- en floëemweefsels – met als gevolg vergroting van het bladerdak en het wortelstelsel). Bij verdikking van de stamdiameter worden ook de intercellulairen vergroot.

Woordenlijst:

Trachycarpus fortunei, vaatbundel van verschillenden afmetingen in de overgang van stam naar blad in de groeitop. Elk vaatbundel vertakt nog enkele keren en eindigt, of in één van de segmenten van een palmaat- of costapalmaat blad, of in één bladveer bij een geveerd blad
Foto: Raimund Aichbauer

[1] Topmeristeem = ook apicaal meristeem genoemd. Gedurende de vroegste ontwikkeling, tijdens het kiemen worden 2 meristemen aangelegd. Het top-spruitmeristeem is verantwoordelijk voor de verlenging van de stengel. Het top-wortelmeristeem is verantwoordelijk voor de verlenging van de wortel

[2] Oermeristeem = ook wel pro- of eumeristeem, is het deelweefsel van het meristeem aan de uiterste punt van de groeitop voordat er enige differentiatie plaats heeft

Trachycarpus fortunei heeft hier nog in de vestigingsfase, de stam heeft nog niet de uiteindelijke stamdiameter c.q. de adute afmeting bereikt
Foto: Raimund Aichbauer

[3] Vestigingsfase of etablierfase = omvat de eerste groeifase van een plant; deze begint bij houtige éénzaadlobbigen met de kieming van het zaad en duurt tot de jonge plant zijn uiteindelijk diameter heeft bereikt

[4] Periclinale deling = de voor de lengtegroei verantwoorde deling van cellen

[5] Bladprimordia = de eerste herkenbare celdeling voor de aanleg van een blad

[6] Vaatbundel = het samengesteld weefsel dat uit 1 of meer floëemgroepen en 1 groep xyleem bestaat, met elkaar verbonden alleen door parenchym of door een cambiumlaag; elk vaatbundel is een zelfstandig gesloten geheel en vormt een directe verbinding tussen groeitop en wortels

Washingtonia filifera var. robusta, gesloten collateraal vaatbundel, tussen xyleem em floëem bevindt zich geen cambium
Foto: Raimund Aichbauer

[7] Gesloten collaterale vaatbundels = een vaatbundel waarin geen cambium wordt gevormd, kenmerkend voor éénzaadlobbigen

Ferula communis, open collateraal vaatbundel, tussen xyleem en floëeem ligt een enkele cellen brede cambiumlaag, hier als donkere laag herkenbaar
Foto: Raimund Aichbauer

[8] Open collaterale vaatbundels = een vaatbundel waar xyleem en floëem gescheiden worden door een laag cambiumcellen, kenmerkend voor tweezaadlobbigen

[9] Epidermis = opperhuid, de buitenste laag van een stengel, die al bij de nog groene stengels als een dun vlies om de stengel ligt. Deze kan ook uit meerdere cellagen bestaan

Trachycarpus fortunei, jonge bloemstengel in de groeitop. Elke vaatbundel vertakt nog enkele malen en eindigt in één bloemje in de bloemtros. Aan de bovenrand van de afbeelding ziet men de epidermis van de bloemstengel, ontstaan door het corticaal parenchym
Foto: Raimund Aichbauer

[10] Corticale parenchym = het kurkachtig parenchym direct onder de epidermis die de buitenste laag van de stengel vormt

[11] Internodiën = de stengeldelen die liggen tussen de knopen (nodiën)

[12] Bladspoor = overgang van de vaatbundels van de stengel naar het blad; de aftakking vanuit het geleidingsweefsel in de stengel, vanwaar de bundels het blad binnendringen

[13] Lateraal meristeem = bevindt zich in de omtrek van stengels en wortels en is verantwoordelijk voor de diktegroei van de stengels en wortels

[14] Isodiametrische cellen = is het eerste ontwikkelingsstadium van parenchymatische cellen met enigszins gelijke afmetingen in alle drie dimensies, waarna nog deling en strekking plaatsvinden kan

[15] Monocotyl cambium = is een lateraal meristeem dat verantwoordelijk is voor de secundaire groei in sommige monocotylen van de Asparagales; Het is een ander meristeem dat niet overeenkomstig is met het vasculaire cambium van naaktzadigen en tweezaadlobbigen; het monocotyl cambium bestaat uit één enkel type korte initialen die in vorm variëren, in tangentiële aanzicht vertonen deze een patroon van onduidelijk tot zeer duidelijke gedeelde etages

[16] corticaal parenchym = zijn parenchymcellen die tot de epidermis (kurkcellen of schors) dilateren

Butia capitata in de mediterrane kas van het Grugapark in Essen
Foto: Raimund Aichbauer

Literatuurlijst:

IAW A Journal, Vol. 43 (3), 2022; IAW A Journal, Vol. 43 (1-2), 2022; IAW A Journal, Vol. 41 (2), 2020; IAW A Journal, Vol. 35 (2), 2014; IAW A Journal, Vol. 34 (1), 2013; IAW A Journal, Vol. 31 (1), 2010; IAW A Journal, Vol. 27 (4), 2006; IAW A Journal, Vol. 25 (3), 2004; IAW A Journal, Vol. 20 (1), 1999; IAW A Journal, Vol. 18 (2), 1997; IAW A Journal, Vol. 16 (4), 1995; IAW A Journal, Vol. 16 (2), 1995; IAW A Journal, Vol. 16 (1), 1995; IAW A Journal, Vol. 14 (1), 1993; IAW A Journal, Vol. 13 (4), 1992; IAW A Journal, Vol. 11 (1), 1990

websites

https://www.researchgate.net/publication/233879615

Cell longevity and sustained primary growth in palm stems

https://www.jstor.org/stable/i23321274

American Journal of Botany 99(12): 1891–1902. 201: Cell longevity and sustained primary growth in palms, Barry Tomlinson and Brett A. Huggett

https://research.fs.usda.gov/treesearch/36710

Rachel Spicer and Andrew Groover 14 February 2010, Evolution of development of vascular cambia and secondary growth,

https://projects.iq.harvard.edu/

Anomalous Secondary Growth in Dracaena

https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.3732/ajb.1200089

Variations in the Vascular Bundle and Fiber Structure during the Stem Development of Rattan (Calamus caesius Blume)

https://www.researchgate.net/publication/279904900

Differences in structure and strength between internode and node sections of moso bamboo

https://www.researchgate.net/publication/290872698

Tensile properties of single rattan fibers

https://www.researchgate.net/publication/215892059

Anatomie comparée des palmiers : Identification-assistée par ordinateur, Applications en paléobotanique et en archéobotanique

https://link.springer.com/article/10.1007/s00425-021-03654-9

Joanna Jura‑Morawiec, Alexei Oskolski en Philip Simpson,
Revisiting the anatomy of the monocot cambium, a novel meristem

https://www.guaduabamboo.com/blog/bamboo-genera

Alle bamboo soorten die er zijn

1. Bamboe behoort tot de grassen; als je ‘grassen’ vermeldt horen de bamboe-soorten daar dus al bij. Vandaar de suggestie ‘waaronder bamboe’.
2. De stam van Washingtonia niet herkenbaar? Ik neem aan dat je iets anders bedoelt.