Sifi een vriend op Kreta

Sifi bij zijn antieke truck die nog steeds zijn dienst doet

Koning, Keizer, Admiraal, vrienden hebben ze allemaal [nodig].

Zeker als je op een plaats woont waar sociale contacten niet gegarandeerd zijn; als je moet inburgeren. Nu kom ik al sinds 1975 en Marijke sinds 1980 op Kreta; we hebben in de beginperiode veel vrienden gemaakt, maar haast alle vrienden uit die tijd zijn overleden. Natuurlijk hebben we heel wat vakanties doorgebracht op Kreta, en in Griekenland in ’t algemeen, maar tijdens die vakanties doe je hooguit kennissen op, naast enige kennis van het Nieuwgrieks.

Hoe kwam het

Anders werd het toen we in 2014 [eerst een jaar op proef, voor onszelf] naar Griekenland trokken. We raakten op ons eerste adres al snel bevriend met de directe buren, de familie Karagiannakis. Door gebeurtenissen die we nooit hadden voorzien — brand bij de buren en de hulp die wij boden — werd die vriendschap erg verdiept. Vaso en Pantelis zijn èchte vrienden geworden. Via Vaso en Pantelis kwamen we trouwens aan ons huidige woonadres: Pantelis’ vriend Panagioti en zijn vrouw Ifigeneia hadden een huis geërfd [ge-orven op zijn Rotterdams] en deden er niets mee. Het had groot onderhoud nodig.

Een bijna 2 ha grote houtopslag maakt het mogelijk om hout gesorteerd op te slaan

Pantelis wist dat ik handig ben met hout en na een bezoek aan het huis had ik gezegd ‘dat ik er wel brood in zag, dat ik mijn handen flink zou laten wapperen en een deel van de kosten zou dragen, als zij zelf ook wat zouden doen’. Marijke was wat terughoudender — zij zag voor ogen dat het wel eens een langdurige geschiedenis kon worden.

Maar… Panagioti, zijn zoon Aristidi en diverse ingehuurde vaklui werkten eraan, ik heb zelf bijna 3 maanden lopen sjouwen en timmeren… en veel eerder dan Marijke had gedacht konden we er in trekken. Ook Ifigeneia en Panagioti rekenen we nu onder onze vrienden.

Naast enkele expat-vrienden zoals Bob Lewis [een buurman op het oude adres, ik ga hem 1x per week opzoeken], Anne Perkins & Stuart Ainsworth en John en Kristina uit Zweden heb ik hier ook een echte houtvriend opgedaan: Sifis Anetakis heet hij.

Sifi

Sifi brengt hout naar de werf met een van zijn oude trucks

In 2015 maakte ik kennis met de brandhoutleverancier Sifi Anetakis en dat werd al gauw een vriendschap.

Hij drijft een zaaghout / brandhouthandel samen met zijn zoon en zwager en zijn vrouw die ook heel wat mans is. Sinds een jaar of zeven ben ik zijn vaste klant. Toen wij nog in Neo Chorio woonden zorgde ik dat een paar oudere buren hout van Sifi geleverd kregen.  Aanleiding was het totaal verkeerd bewaarde brandhout van Manoli uit Neo Chorio, die zijn brandhout mooi stapelde op pallets, maar het daarna, tegen instorting van de

Hou wordt zoveel mogelijk gesorteerd opgeslagen

stapels, grondig met plastic in sealde — er kon geen druppel water meer uit, maar van boven kon het wel mooi inregenen. Het plastic zat aan de binnenkant vol druppels condens. Via mijn onvolprezen buurman Pantelis hoorden we van Sifi en na een eerste proef bij onszelf thuis waren we overtuigd. Al snel had Sifi er een stuk of vijf klanten bij. Ik liet dat door Sifi bij de mensen storten en kloofde het daarna ter plaatse. Goed voor lijf en leden en goed voor de contacten, samen koffie drinken en ook wel eens een oogje in het zeil houden.

Afvalhout

Het afvalhout van de zagerij [vooral schalen en krakemikkige schaaldelen

Sifi heeft een eigen weegbrug bij zijn houtopslag waar het binnenkomend en uitgaand hout worden gewogen

] gaat niet verloren: Sifi koopt elk jaar een vergunning voor 10 dagen om Tsikoudia te stoken, de lokale borrel. We raakten een keer aan de praat, hij nodigde me uit om eens bij het stoken van Tsikoudia te komen kijken — je moet op de eerste woensdag van november langs komen, had hij gezegd.

Natuurlijk ging ik kijken samen met Bob Lewis, het was interessant en wat meer is, we kregen tsikoudia te proeven, zomaar nog warm uit de destilleerketel.

Henk Bakker zoekt de mooiste Pistacia houtblokken uit op de opslagplaats

Mevrouw Anetakis had een rek voor het stookgat gezet, daarop grilde ze speklapjes en enorme karbonaden, niet boven maar vóór het vuur, deze methode heet adikristo. Natuurlijk moesten we blijven en mee-eten; salade, frieten, karbonaden met een bescheiden glaasje wijn er bij… we gingen bijtijds weer terug; Sifi had me ondertussen verteld dat ik, als ik dat wilde en het zelf kwam doen, wel hout o

p de werf mocht uitzoeken.

Brandhout

Hij dacht dat ik het beste hout wel zou vinden, aan de andere kant hoefde hij er geen moeite voor te doen: voor en na het inladen ging mijn auto op de weegbrug en het verschil was wat ik betaalde. Hij vond het in het begin wel raar dat ik in zijn ogen niet bijzondere stukken uitzocht, maar allengs, na meerdere praatjes, ontstond er meer begrip.

Sifi lijkt wel iets op Sinterklaas in zijn dagelijkse plunje. Hier is hij bezig een groot stamdeel van Pistacia terebinthus door de lintzaag te drukken.

Sifi bewaart mooie delen voor me, hij weet onderhand wat ik interessant vind en zaagt ook grof op maat. Met een toewijding en plezier dat je in menige Nederlandse houthandel met een kaars moet zoeken. Sifi heeft een vrachtwagen waar hij vrij grote delen van boomstammen op kan laden. Boeren bellen hem geregeld om een boom weg te komen halen die om welke reden ook in de weg staat. Natuurlijk kost dat hem tijd en moeite, maar het hout heeft hij gratis. Ook komen mensen al grof gezaagd hout bij hem aan de zaak brengen. Hij betaalt ze daarvoor de helft van wat zijn klantenprijs voor brandhout is [die is momenteel 170 euro per ton]

Cipressenhout

Sifi bij het ontladen ontladen van zijn antieke truck.
Pplanken die hij bij de houtzagerij in Nippos heeft laten zagen

Een uitzondering vormen de stammen van cipreshout. Cipressenhout is te krijgen in grote maten. De lokale cipres kan bij uitzondering 35 m hoog worden met een diameter van 2 meter; stammen tussen 20 en 25 m lang met een diameter van 60-80 cm op borsthoogte kom je vaak tegen.
Doorgaans is voor het kappen van cipres een vergunning nodig die alleen door de landeigenaar zelf kan worden aangevraagd. Na de bosbranden van augustus 2018 is er echter veel dode opstand in het gebied tussen Agioi Pantes, Nippos en Vryses, waardoor landeigenaren soms zelfs worden aangespoord om dode bomen te kappen. Natuurlijk wacht men af of de bomen nog uitlopen, d.w.z. men heeft tot dit voorjaar gewacht. En inderdaad, een deel van de bomen blijkt de bosbranden te hebben overleefd — maar heel veel bomen ook niet. Dus is er momenteel veel cipreshout beschikbaar. Allemaal recent geveld, dus nog vers.

Sifi bij het ontladen ontladen van planken cipreshout die hij bij de houtzagerij in Nippos heeft laten zagen

Sifi zaagt de stammen eerst op lengten van 2,5 a 4 meter zagen. Dan brengt hij ze naar een houtzagerij in Nippos, een dorp niet ver bij hem vandaan. Daar worden ze aan platen of in balken gezaagd. Die verkoopt hij aan de zaak als bouw- en constructiemateriaal.

Uit een grote stam kunnen wel 3 a 4 lengten van 4 m zaaghout komen; de bovenste delen van de stam zijn te dun en bevatten te veel kwasten. Hij heeft geregeld hout van de beste kwaliteit met grote foutvrije stukken. Dan hebben we het over 5 a 6 cm dikke platen van tot wel 80 cm breed. Ja, die wegen wel wat en ik heb Sifi wel eens gevraagd, dat soort platen over het hart te zagen — zoals in Indonesië, met een kettingzaag en zo recht als maar kan.

Henk Bakker bij planken van cipreshout die tot wel 80 cm breed zijn

De mooiste plaat die ik ooit bij hem kocht veranderde in het bureaublad waaraan ik nu zit te werken. Enkele stukken uit een ander deel zijn bestemd voor een collega van Nelis die muziekinstrumenten bouwt: rechtdradig en foutvrij, klankhout heet dat; in het Duits Resonanzholz. Je zou van dat hout bij voorbeeld ook een goed klinkende xylofoon kunnen bouwen. Doordat Sifi de kunst van het selecteren aardig beheerst en de stammen van buiten ‘goed kan lezen’ wordt er weinig ‘voor Jan met de korte achternaam’ gezaagd; en gaat het niet zoals men wil, kan het altijd nog gestookt worden.

Sifi leverde mij bij voorbeeld, ruim 2 jaar terug, een in 14 platen opgezaagde onderstam van een cipres [Cupressus sempervirens] waarvan ik hier in huis allerlei kasten en betimmeringen heb gemaakt.

Eens per jaar heeft Sifi een vergunning om zijn eigen vuurwater te stoken

Stoken

Zoals de foto toont heeft Sifi een <<fijne herzaag>> waar hij brandhout voor tzaki’s [grote traditionele openhaarden tot wel 2 m breed en 1,5 m diep, die je vaak in taverna’s ziet] en voor somba’s [houtkachels, vaak gecombineerd met een oven, die heel klein kunnen zijn zoals een potkachel, maar ook wel zo groot als oude Nederlandse gietijzeren fornuizen, meer dan 1 m breed]. De stukken hout die in dergelijke kachels gaan, zijn tot 20-30 kilo zwaar. Dat betreft vooral steeneiken (Quercus ilex L.), olijfhout (Olea europaea L.) en carob (Ceratonia siliqua L.). Daarnaast heeft hij nog een voorwereldlijk monster van een lintzaag staan, maar ik betwijfel of die nog in werkende staat is.

© copyright